Giải mã bức tranh Starry Night, khám phá những điều bên trong bộ não của thiên tài Van Gogh

Nếu bạn tò mò rằng "nếu người điên biết vẽ thì sẽ trông như thế nào?" Starry Night của Van Gogh chính xác là câu trả lời dành cho bạn. 

Thiên tài hội họa Van Gogh

Vincent Willem van Gogh (1853 – 1890) là một họa sĩ hậu ấn tượng người Hà Lan, ông được đánh giá là một trong những nhân vật nổi tiếng và có ảnh hưởng nhất trong lịch sử nghệ thuật phương Tây. Trong một thập kỷ, ông đã sáng tạo ra khoảng 2.100 tác phẩm nghệ thuật, bao gồm khoảng 860 bức tranh sơn dầu, hầu hết đều được vẽ trong khoảng thời gian hai năm cuối đời. Chúng bao gồm tranh phong cảnh, tĩnh vật, chân dung và chân dung tự họa, đặc trưng bởi tông màu đậm và nét vẽ ấn tượng, bốc đồng và biểu cảm đã góp phần tạo nên nền tảng của nghệ thuật hiện đại. 

Van Gogh đã không thành công về mặt thương mại trong suốt cuộc đời mình, ông còn bị coi là một kẻ điên và một kẻ thất bại. Ông trở nên nổi tiếng sau khi tự tử và tồn tại trong trí tưởng tượng của công chúng như một thiên tài bị hiểu lầm, "nơi hội tụ những bài diễn thuyết về sự điên rồ và sáng tạo".

Trước khi lìa đời, Van Gogh chỉ thốt ra một câu duy nhất :

La tristesse durera toujours

  - "Nỗi buồn sẽ kéo dài mãi mãi".

Starry Night - khi nghệ sĩ và kẻ điên hòa làm một

Starry Night ( Đêm đầy sao ) là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của van Gogh, đánh dấu bước ngoặt mang tính quyết định chuyển sang sự tự do sáng tạo to lớn hơn trong nghệ thuật của ông. Được vẽ vào tháng 6 năm 1889, một năm trước khi Vincent Van Gogh qua đời và cũng chính là một trong những bức tranh khiến mọi người yêu thích, bàn luận, tranh cãi nhất của Van Gogh. Khắc họa cảnh vật nhìn từ cửa sổ một phòng bệnh trong bệnh viện tâm thần ở Saint-Rémy-de-Provence, miền Nam nước Pháp mà Van Gogh đang nằm điều trị, bức tranh như một trong những tác phẩm mỹ thuật khắc họa bầu trời đêm đẹp nhất vĩnh viễn đi vào lịch sử.

Bức tranh là lăng kính của ông khi đang điều trị bệnh tâm thần cũng như trầm cảm nặng, giới công chúng đã cố đưa ra những giả thuyết để giải mã bức tranh huyền thoại này, tìm hiểu xem những gì đang diễn ra bên trong bộ não thiên tài đã phải hứng chịu một đời đau thương. Cùng giải mã bức tranh này nhé!

1. Bầu trời đầy sao được vẽ vào buổi sáng

Thông qua một số nghiên cứu một nhóm người cho rằng đây là bức tranh được ông vẽ vào ban ngày theo trí tượng tưởng hoặc trí nhớ. Một số lại cho rằng bức tranh được ông vẽ theo chính xác cách nhìn sự vật của một bệnh nhân tâm thần như ông.

2. Cây hoàng đàn không hề có thật

Bức tranh sơn dầu Đêm đầy sao là tập hợp với các thiên thể xoáy đầy mê hoặc, các ngôi sao được cách điệu, mặt trăng tỏa sáng, một cây hoàng đàn cao ngất trời, ngọn tháp nhà thờ và một ngôi làng bình dị, qua bức ảnh chụp lại quang cảnh từ phòng bệnh của ông thì không có cây hoàng đàn nào cả mà đây là chi tiết được ông vẽ thêm vào.

Điều đáng chú ý là cây hoàng đàn tạo nên một kết cấu dọc theo nhịp vút lên của nóc nhà thờ, được tưởng tượng theo cảm hứng từ kiến trúc của nhà ông ở Hà Lan. Hình ảnh cây hoàng đàn được ví như linh hồn người nghệ sĩ, u uất với màu xanh sẫm nhưng ngọn cây vẫn vươn lên đón lấy ánh sáng dẫu mong manh.  Thời điểm ấy thậm chí có lúc ông tuyệt vọng đến nỗi tự cắt tai mình

3. 12 ngôi sao linh thánh

"The Starry Night" gồm các nét vẽ ngắn mang tính đặc trưng theo phong cách hậu ấn tượng cùng với bảng màu đặc biệt tập trung vào ánh sáng của ông. Cách kết hợp giữa hai tone màu xanh và vàng đã thể hiện tỉ mỉ những ngôi sao trên bầu trời đêm.

Có lẽ đối với Van Gogh những ngôi sao luôn có một ý nghĩa vô cùng đặc biệt. Nhiều nhà bình tranh tin rằng Van Gogh đã vẽ vị trí các ngôi sao miêu tả lại một giấc mơ của thánh Joseph dựa trên một đoạn kinh thánh nằm trong cuốn kinh Cựu ước. Điều này ông từng nói đến trong nhiều bức thư với em trai mình.

4. Ánh trăng vàng rực rỡ

Có thể nhận thấy Van Gogh đam mê màu vàng chói chang đến nhức mắt qua những tác phẩm của ông. “Tôi chỉ có thể nhớ đến màu vàng, vàng nhạt, vàng chanh, vàng kim loại… Chúng mới đẹp làm sao và tôi thấy chúng rõ hơn khi ở miền Nam. Màu sắc ở đây là không khí giữa trưa vào mùa gặt, trong cái nóng nực vốn có…”. Theo Van Gogh, đó màu rực rỡ nhất, tươi tắn nhất tựa như ánh nắng, hoa không có ánh nắng như thể hội họa thiếu đi sự chân thật.

Một số giả thuyết cho rằng, Van Gogh nghiện màu vàng bởi ông luôn say sưa với rượu ngải cứu hoặc sử dụng mao địa hoàng để chữa động kinh. Thời gian đó, người ta thường pha thêm một lượng xantonin vào rượu khiến người uống sẽ nhìn mọi vật nhuốm màu vàng, thấy những điểm màu vàng có quầng sáng như trong tranh sơn dầu Đêm đầy sao.

5. Những vòng xoáy ốc bí ẩn xuất hiện trong tranh

Bầu trời trong Đêm đầy sao như một giấc mơ mà ở đó qua những vòng xoáy ông truyền tải cảm xúc hỗn loạn, tâm trạng thất thường, vật vã thời điểm đó.

Tuy nhiên, những nét vẽ xoáy ốc trong tác phẩm có rất nhiều nét tương đồng với Thiên hà Xoáy ốc (Whirlpool Galaxy) bằng kính viễn vọng lớn nhất thời bấy giờ với đường kính thấu kính lên tới 1,8m. Bức vẽ Thiên hà Xoáy ốc của bá tước Parsons có thể đã truyền cảm hứng cho Van Gogh .

Mặc dù ở thời điểm này, Van Gogh đã từ bỏ niềm tin tôn giáo của mình, nhưng trong ông vẫn luôn hiện hữu một tình yêu sâu sắc với thế giới tự nhiên, mà tại đó ông tìm được niềm an ủi trong những tháng năm đau buồn cuối đời. Niềm hy vọng sâu thẳm trong những ngôi sao như ông từng viết cho người em trai mình. Vì điều đó, The Starry Night luôn được hiểu như một thông điệp đầy hy vọng.